Znacie Państwo film pt. „Never Ending Story” z niesamowicie popularną w swoim czasie piosenką promującą film w wykonaniu Limahla o tym samym tytule? Roczniki 70/80 na pewno znają oba wytwory kultury, wszak powtórzę raz jeszcze, w swoim czasie zarówno film jak i piosenka były prawdziwymi hitami. Dla tych Państwa, którzy jednak nie mieli okazji zapoznać się z nimi, króciutko wprowadzę w fabułę.
Otóż mały chłopiec Bastian trafia do pewnej księgarni, skąd wykrada (właściwie to jedynie pożycza) tajemniczą książkę, dzięki której przeżyje najwspanialszą przygodę w swoim życiu. Nie jest to bowiem zwykła książka, ale pełna magii brama do innego świata. Dzięki niej Bastian przenosi się w krainę wyobraźni, której właśnie grozi zagłada... I ja dzisiaj zabiorę Państwa do takiej właśnie krainy, którą trzeba uratować, mianowicie – Radomsko. W filmie jest pewien stwór, przyjacielski SMOK Falkor, z kolei w Radomsku grasuje trujący i budzący postrach SMOG. Jego imię stanowi połączenie kilku nazw takich jak tlenki węgla, azotu i siarki i najbardziej szkodliwych pyłów: PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu .
Zanim wyruszymy, zanućmy jeszcze raz:
Make believe I'm everywhere I'm hidden in the lines and written on the pages is the answer to a never ending story
Co znaczy:
Uwierz, że jestem wszędzie Wierz, że skrywam się w wersach, a znajdziesz zapisaną na stronach odpowiedź na niekończącej się opowieści
Zupełnie jakby to była piosenka o smogu…
Smog a zdrowie ludzkie
Chociaż wstęp do artykułu może wydawać się śmieszny, to sprawa jest jednak o wiele bardziej poważna. Jak czytamy na portalu airly.org/pl, naukowcy zdawali sobie sprawę, że przez smog w Polsce, Europie i na świecie umiera bardzo wiele osób, nie podejrzewali, że aż tak dużo! Najnowsze badania pokazują, że może to być nawet dwukrotnie większa liczba niż wcześniej sądzono. Raport opublikowany przez „European Heart Journal” wskazuje, że jeśli chodzi o skalę globalną, w roku 2015 z powodu zanieczyszczonego powietrza zmarło około 8,8 miliona osób. Wcześniej zakładano, że to około 4,5 miliona ludzi. W Polsce zanieczyszczenie powietrza zabija co roku około 50 tysięcy osób.
O szkodliwości przebywania w miejscu, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest duże, mówi lekarz rodziny dr. Irena Bareła
Coraz częściej wielkim problemem dla miejscowości i małych, i dużych jest smog, który bardzo często powoduje to, że wieczorem nie można wyjść na spacer, a nawet nie można swobodnie oddychać.
Pyły zawarte w smogu są naprawdę toksyczne. Osiadają w drogach oddechowych i niestety bardzo niszczą nabłonek, rzęski, cały układ oddechowy. Po pierwsze, daje nam to dyskomfort podczas bieżącego oddychania, a później mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń układu oddechowego, co skutkuje najczęściej przewlekłymi chorobami tego układu.
Radomszczański potwór
Jak widzimy, smog to nie przelewki. A jak kwestia smogu wygląda w naszej tytułowej krainie Radomsko? Na ten temat mówi Artur Szponder z Radomszczańskiego Alarmu Smogowego. Czy w Radomsku jest aż tak źle?
Mówiąc, że nie jest z tym najlepiej, to takie bardzo delikatne określenie. Od wielu lat jesteśmy niestety w ścisłej czołówce, nawet europejskiej pod względem złej jakości powietrza. Na 6 miejscu w Polsce w ostatnim rankingu Polskiego Alarmu Smogowego pod względem średniego rocznego stężenia pyłów w powietrzu.
Jest bardzo źle. Wiele oczywiście zależy od obecnych warunków. Zima jest łagodna, jednak pomimo tego nadal obserwujemy zgłoszenia mieszkańców poprzez m.in. portale społecznościowe, zgłaszają się do nas, publikują treści, wrzucają zdjęcia miejsc lub osób, które szkodzą innym.
Jest źle, jednak dobrze, że coś się w mieście dzieje pozytywnego w tym kierunku, aby to zmienić. Mamy kupionego drona jako zwycięski projekt budżetu obywatelskiego. Dron powoli zaczął latać, chociaż musieliśmy w tym temacie drążyć.
Poniżej znajdują się informacje na temat działalności drona antysmogowego, przypadającej mniej więcej na okres kręcenia materiału.
Faktycznie dron zaczął latać, zaczął monitorować to, czym mieszkańcy palą w piecach. Posypały się też pierwsze kary. Zaznaczmy, dron nie został zakupiony jako „maszynka do zarabiania pieniędzy”. Dron ma za zadanie uświadomić ludziom, że często ich nieodpowiedzialne decyzje, wrzucanie plastiku, w zasadzie wszystkiego co mają pod ręką do pieca, zatruwając tym samym środowisko, będzie niosło za sobą konsekwencje.
Przyczyny powstawania smogu
Powodów jest wiele. Pierwszy, najpoważniejszy z nich dotyczy sytuacji na rynku surowcowo-energetycznym. Wojna za naszą wschodnią granicą spowodowała, że borykamy się teraz z problemami z dostępem do węgla. W chwili pisania tego artykułu, wojna trwa niemal równy rok, a same ceny surowca nieco zmalały. W tym miejscu jednak nasuwa mi się pewne pytanie: „Dlaczego Polska uzależniła się od rosyjskiego węgla?”
Niemal każdy, nawet jeśli nie do końca interesuje się polityką zagraniczną orientuje się, że Rosja od zawsze miała zapędy imperialistyczne. Problem nie pojawił się rok temu, od kiedy napadła zbrojnie na Ukrainę. Dlaczego zatem, zamiast starać się uniezależnić od ich węgla i gazu, niemal większość krajowego zaopatrzenia kupowaliśmy od Rosji? Dlaczego nie stawiamy na odnawialne źródła energii? Dlaczego nie stawiamy na atom, energię słoneczną i wiatrową?
W żadnym wypadku nie popieram palenia śmieciami w piecu. Po to przecież piszę ten artykuł, ale jeśli ktoś zarabia 2500 zł miesięcznie, ma do utrzymania rodzinę, a tona węgla kosztowała ponad 2 tysiące, a niekiedy znacznie więcej, co ma taka osoba począć? Jak zapewnić ciepło w swoim domu? Zbierać chrust?
Fakt, są dofinansowania do OZE, do pomp ciepła, do pieców itd. Sam jednak na swoim przykładzie mogę powiedzieć, że mam piec 5 klasy na ekogroszek i tylko na takie tworzywo, bo taką zawarłem umowę z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. Zabawne jednak, że na samym początku kryzysu energetycznego nie było wsparcia finansowego na zakup ekogroszku, a ten również kosztował często ponad 3000 zł. A czym jest ekogroszek? Niczym innym jak rozdrobnionym węglem o określonych wartościach kalorycznych.
Zmierzam do tego, że de facto pomoc rządowa, jeśli chodzi o wymianę źródeł ciepła, nie jest w pełni wystarczająca. Nadal wymiana źródła ciepła jest dla niektórych wyzwaniem. Bo pamiętajmy, że wymiana, często dofinansowana niemal w 100% to jedno, ale zakupienie opału to zupełnie inna historia.
No właśnie, tu jest sedno. Trzeba szukać zewnętrznych źródeł dofinasowania, inwestować w najbardziej opłacalne źródła ciepła, takie, które za parę lat nie będą już przestarzałe i nie będą wymagały wymiany.
Jak zmniejszyć ilość smogu w Radomsku?
Słowo klucz to E-D-U-K-A-C-J-A. Trzeba ludzi edukować, pokazywać jakie skutki ma długotrwałe nagromadzenie zanieczyszczeń powietrza. Zresztą, niech Państwo, zwłaszcza osoby dorosłe, zrobią pewien eksperyment. Po przeczytaniu tego tekstu i obejrzeniu materiału, proszę podejść do okna i zobaczyć, co widać na zewnątrz i przypomnieć sobie, jakie zimy były jeszcze kilkanaście lat temu. Przypomnijmy sobie, czy w Polsce tak bardzo częstym zjawiskiem były trąby powietrzne, gradobicia, rwące ulewy? Odpowiedzmy sobie, czy nadal mamy 4 pory roku, czy może raczej dwie: deszczową i suchą.
Trzeba również uczyć ludzi, że nawet nie posiadając ekologicznego pieca można palić bardziej ekologicznie. Co zatem robi miasto, jeśli chodzi o poprawę jakości powietrza w Radomsku? O tym opowie Karolina Turowska z Wydziału Informacji i Promocji UM w Radomsku.
Jeśli chodzi o Radomsko, to mamy problem ze smogiem, jak wiele miast w Polsce. Mamy problem przede wszystkim z dzielnicami w zabudowie jednorodzinnej, gdzie źródeł ogrzewania jest znacznie więcej niż w blokowiskach. Tam więc występuje największe stężenie pyłów zawieszonych.
Jeśli chodzi o walkę miasta ze smogiem, to już od wielu lat działamy na rzecz poprawy powietrza w mieście. Na początku było to chociażby zamontowanie około 20 czujników pomiarowych. Następnie pracownicy Wydziału Bezpieczeństwa i Porządku rozpoczęli kampanię informacyjną na temat szkodliwości palenia w piecach niewłaściwymi materiałami.
Uczyliśmy mieszkańców, jak poprawnie palić w piecu. Następnie były to działania polegające na wprowadzaniu programu dotacji do wymiany starych źródeł ogrzewania, a w 2021 roku został wprowadzony 3-letni program „Radomsko bez smogu”, w którym przeznaczono 3 000 000 zł dotacji dla mieszkańców na wymianę starych źródeł ogrzewania. I tak w 2021 wymieniono około 160 źródeł ogrzewania. W 2022 było to około 140 wniosków, natomiast w 2023 na realizację wniosków czeka około 150 osób.
Nasi mieszkańcy chętnie również korzystają z programu „Czyste powietrze”. I tak w ubiegłym roku zgłoszono ponad 150 wniosków, zarówno o wymianę pieca, jak i o ocieplenie budynków.
Dron antysmogowy został zakupiony w ramach 6. Edycji Budżetu Obywatelskiego. Na projekt głosowało ponad 840 osób. Został zakupiony w połowie ubiegłego roku. Od grudnia dron wykonuje loty w poszczególnych dzielnicach miasta. Podczas jednego lotu dron może skontrolować kilkadziesiąt nieruchomości. Dron podlatuje do komina i odczytuje skład dymu wydobywającego się z przewodów kominowych, a pracownik odczytuje wartości na laptopie i odpowiednim programie.
Chcesz coś zmienić? Zacznij od siebie!
I tak właśnie wygląda kwestia smogu w naszej tytułowej krainie Radomsko. To nie jest tak, że w tej kwestii nic się nie dzieje. Widać, że Urząd Miasta chce łączyć siły z Radomszczańskim Alarmem Smogowym i wspólnie walczyć z tym problemem. Są chęci, odbyło się nawet w ostatnim czasie spotkanie, na którym debatowano, co zrobić, aby było lepiej.
Problem polega jednak na tym, że żadna władza, ani lokalna, ani krajowa nie są w stanie zmusić człowieka do czegokolwiek. Chęć zmiany musi wychodzić od nas. To my musimy zatroszczyć się o to teraz, aby dalsze pokolenia miały przyszykowany grunt pod walkę ze zmianami klimatu. Pamiętajmy, że stoimy w obliczu nieuniknionej transformacji energetycznej. Prędzej czy później, trzeba będzie pozbyć się starych piecy i przejść na odnawialne źródła energii, stare diesle zamienić na elektryki itd. I teraz wielką rolą władz jest zapewnienie obywatelom przejścia po jak najmniejszym koszcie przez ten proces, oferować liczne wsparcia finansowe, duże dofinansowania, szukać funduszy w UE zamiast prowadzić bezsensowne wojny, ale ostatecznie to Ty musisz z nich skorzystać. Ty musisz przejść przez ten proces i dać przykład innym oraz dać szansę innym pokoleniom, aby żyły w czystym środowisku.
Mam nadzieję, że z roku na rok kraina Radomsko będzie coraz bardziej przypominać baśniową krainę, a nie Mordor ze Śródziemia Tolkiena. Na koniec zaśpiewajmy razem z Limahlem:
And there upon the rainbow is the answer to a never ending story. Show no fear for she may fade away In your hands the birth of a new day
Co oznacza:
I tam nad tęczą znajdziesz odpowiedź na niekończącą się opowieść. Nie okazuj lęku, bo inaczej zgaśnie. W twoich dłoniach są narodziny nowego dnia
Napisz komentarz
Komentarze