W tym roku, w „XX Tomie Zeszytów Radomszczańskich” dzięki współpracy z fundacją Pamięć Treblinki udało nam się opublikować ponad 4 tys. nazwisk osób pochodzenia żydowskiego, związanych z Radomskiem. W tradycji żydowskiej człowiek umiera trzy razy. Pierwszy raz to fizyczna śmierć, drugi raz podczas pogrzebu, trzeci raz, kiedy o człowieku się zapomina.
Chcąc upamiętnić 80. rocznicę likwidacji getta, w tym przypadku tego wtórnego, drugiego getta, zorganizowaliśmy akcję wspólnego czytania tych nazwisk, którymi dysponujemy. Zaprosiliśmy radomszczańskie szkoły podstawowe i średnie do współpracy i praktycznie wszystkie szkoły się zgodziły. Będzie to wyglądało w ten sposób, że nauczyciele na wybranej lekcji odczytają określoną liczbę nazwisk.
Tego samego dnia, czyli 5 stycznia o godzinie 16, zapraszamy do muzeum wszystkich chętnych, którzy chcieliby ten sam gest wykonać – mówi Tomasz Nowak Muzeum Regionalne w Radomsku.
Poniżej można przeczytać specjalny apel.
W październiku 1942 r. rozpoczęła się likwidacji getta w Radomsku. Ciąg dalszy nastąpił w styczniu następnego roku, kiedy z getta wtórnego wysyłano transporty do obozu śmierci. W ten sposób zamordowano w stworzonych do tego fabrykach śmierci kilkanaście tysięcy ludzi, około 40 proc. mieszkańców przedwojennego Radomska. Możemy mówić o zamordowaniu Żydów, ale w pełni uprawnione jest też stwierdzenie, że w ten sposób wymordowano radomszczan, pełnoprawnych obywateli II Rzeczpospolitej. Mija 80 lat od tamtych tragicznych wydarzeń.
Rocznica takiej zbrodni powinna być uczczona z należytą powagą. W październiku przedstawiciele władz miejskich wzięli udział w uroczystościach zorganizowanych przez Rachel Kesselman, podczas których usłyszeli, że narażają Radomsko na światowy wstyd. Słowa te padły w obecności przedstawicieli kilku ambasad, więc taki przekaz poszedł w świat. Wysłuchanie przemówień na placu 3 Maja i wiązanka kwiatów pod Macewą na ul. Joselewicza wypełniły program obchodów rocznicy wymordowania 40 proc. radomszczan.
Skala bestialstwa, jakiego dopuścili się Niemcy na obywatelach polskich, w tym konkretnym przypadku na tych pochodzenia żydowskiego, wymaga w moim przekonaniu poważniejszych gestów. Nie o sam gest chodzi, ale też o żywą lekcję historii i pokazanie, do czego prowadzi nienawiść rasowa, nacjonalizm, ksenofobia, uprzedzenia religijne. To nie są hasła wyrwane z podręcznika historii, wydumane zagrożenia. To wciąż żywe zagrożenia, iskry wywołujące niepokoje, strach, niebezpieczeństwo, ferment społeczny, w skrajnej postaci śmierć i wojny między państwami. Pamięć zbiorową buduje się wspólnie, poprzez wspólne czczenie rocznic, dobrych i złych. Stąd pomysł Polskiego Towarzystwa Historycznego, by upamiętnić zbiorowo rocznicę likwidacji wtórnego getta w Radomsku.
Według tradycji żydowskiej człowiek umiera trzy razy. Pierwszy raz - gdy fizycznie umiera. Drugi raz - na pogrzebie. Śmierć trzecia następuje wówczas, gdy już nikt z żywych nie wypowiada jego imienia – napisali Ewa Teleżyńska-Sawicka i Paweł Sawicki publikując w „Zeszytach Radomszczańskich” ponad 4300 nazwisk Żydów z Radomska, którzy zginęli w czasie II wojny światowej.
Chcielibyśmy zorganizować wspólną akcję odczytania wszystkich znanych nam nazwisk osób pochodzenia żydowskiego, które nie przeżyły wojny. Wydarzenie to w naszym zamyśle będzie się odbywać dwutorowo. Zapraszamy do udziału szkoły podstawowe i średnie. Za pośrednictwem Urzędu Miasta oraz Starostwa Powiatowego rozesłaliśmy informacje i zaproszenia do udziału. Po otrzymaniu zgłoszeń uczestnictwa w czytaniu podzielimy się listami z nazwiskami. W jednym dniu nauczyciele, którzy zechcą się przyłączyć, w swoich klasach zorganizują odczytywanie nazwisk. W ten sposób nie zdezorganizujemy pracy szkół. Z poszczególnych klas chętni uczniowie przyjadą na kilka minut do wskazanej klasy, by tam wykonać ten gest pamięci. Do akcji zgłosiły się już pierwsze szkoły. Po południu tego samego dnia to samo będą mogli zrobić wszyscy chętni w centrum miasta. Przeprowadzenie czytania planujemy wstępnie na 5 stycznia 2023 r. O szczegółach będziemy informować na bieżąco.
Na zgłoszenia szkół czekamy drogą mailową: [email protected] lub telefoniczną 609579374.
Napisz komentarz
Komentarze